Thiết tưởng, để xảy vờ này thì phải lôi những người đã cấp phép cho các thiết kế “kiểu dị hợm” đó ra “trảm” chứ sao lại ra lệnh cấm vô lý trên
Nghe đâu với những thành thị chắp vá, hỗn hợp như hiện, sự hiện diện của Văn phòng kiến trúc sư trưởng hay Sở quy hoạch kiến trúc và Sở Xây dựng chẳng đóng vai trò gì trong việc định hướng cũng như cấp phép thiết kế. Thực tiễn, đây không phải lần trước hết Bộ Xây dựng lên tiếng về các thiết kế “nhái” Pháp cổ trong các công trình ở Việt Nam.
Hơn nữa, theo Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Đình Toàn nhận định, thực trạng kiến trúc thiếu bản sắc địa phương, chưa hợp với tập quán vùng miền cũng đang khiến người dân băn khoăn tự hỏi: bản sắc địa phương là gì? Liệu có phải nhà tranh vách nứa hay mái ngói cổ cho nhà một tầng trong thời buổi đất chật người đông chốn thành thị mới là hợp, bởi đã bao giờ người dân được bất cứ một sở ngành kiến trúc, xây dựng nào tham mưu hoặc công bố một kiểu nhà chuẩn vùng miền, bản sắc địa phương là như thế nào đâu?.
Dù đã đưa ra định hướng từ cách đây 3 năm, nhưng Bộ Xây dựng vẫn tỏ ra bất lực trong việc quy hoạch kiến trúc đô thị khi xuất hiện nhan nhản các thiết kế “nhái” kiến trúc cổ điển của Pháp.
Cho nên mà các ngôi nhà có diềm mái kiểu Ba Tư mới đứng kề vai sát cánh với các cây cột bề thế của kiến trúc Hy Lạp, mái nhà kiểu Pháp xen kẽ với bệ nhà kiểu Phục hưng Ý và vô khối các kiểu gờ chỉ… hỗn độn.
Theo đó, nhiều địa phương vẫn chưa lập quy chế quản lý quy hoạc kiến trúc tỉnh thành, nhiều công trình xây dựng vẫn chưa tuân thủ quy định, chưa hạp với điều kiện thiên nhiên, tập quán vùng miền, thiếu bản sắc kiến trúc của địa phương. Trong đó, cơ quan này yêu cầu các địa phương “cấm cửa” các công trình xây dựng theo hướng nhại kiến trúc cổ điển của Pháp-châu Âu.
Đặc biệt là tại các khu thành phố mới, nơi các thiết kế đã được duyệt và cấp phép từ rất lâu nhưng khi xây dựng thì vẫn không hợp nhất, diễn ra tình trạng “râu ông nọ cắm cằm bà kia”, vậy lỗi là do người dân sao?.
Vẫn rối như canh hẹ!. Và hậu quả là UBND TP, quận, huyện, phường, nơi cấp phép xây dựng cũng chẳng mấy ai biết về thiết kế kiến trúc.
Còn muốn đổi thay khuân mặt thành thị thì chỉ có cách “phá” đi xây lại, chứ chỉ đưa lệnh cấm rồi lại để tình trạng người được xây, người không được phép thì quy hoạch kiến trúc cũng chẳng khác gì cái làng cổ Đường Lâm.
Thế nhưng, cùng là nét đẹp tây thiên, người Pháp đã nghiên cứu để sao cho kiến trúc ấy, đường nét ấy được Việt hóa với khí hậu vùng miền, cộng với bản sắc địa phương. Sở dĩ kiến trúc Pháp luôn được “nhái” lại trong các công trình kiến trúc mới bởi từ lâu trong lòng người dân thị thành, nét đẹp của những công trình này luôn mang dấu ấn của sự thanh tao, thích hợp với khí hậu Việt Nam với loại tường 40 (cm), cửa kính và cửa chớp luôn giữ ấm nhà mùa đông và làm mát nhà vào mùa hè… Với rất nhiều ưu điểm, kiến trúc Pháp cổ thường hiện diện đâu đó trong các công trình mới.
Việc “cấm” này của Bộ Xây dựng chẳng khác nào quy định mới của Bộ GD&ĐT cấm các hội đồng thi không được tổ chức ở các trường tiểu học, đưa ra vào lúc kế cận ngày thi. Theo đánh giá của Bộ Xây dựng, sau hơn 3 năm kể từ khi Chính phủ ban hành Nghị định 38/2010/NĐ-CP về quản lý không gian, kiến trúc, cảnh quan thành phố, đến nay vẫn còn rất nhiều bất cập trong công tác quản lý này.
Thậm chí, tại cổng văn phòng Chủ tịch nước giờ vẫn có con mắt rồng, là minh chứng rõ nét cho sự giao thoa hợp lý giữa kiến trúc Pháp và kiến trúc Việt, vậy mà các “thiết kế viên” của ta không hiểu được điều đó, để rồi chỉ cóp py mỗi cái vỏ mà thiếu mất phần hồn, phần giá trị ẩn sâu bên trong, rồi cho ra những ngôi nhà lai căng, dị hợm đến xấu hổ. Trước thực trạng đó, Bộ Xây dựng đã gửi công văn số 942/BXD-KTQH tới các địa phương, yêu cầu khẩn trương khắc phục những tồn tại, chỉ đạo các đơn vị chức năng kiểm soát chất lượng thiết kế công trình, đặc biệt là những công trình dùng vốn ngân sách nhà nước.
Khi sự việc đã rồi thì càng đưa ra quy định cấm chỉ càng khiến người thực hiện thêm rối.
