Nhưng trong tâm lý của nhiều dân tộc kể cả người Nhật, nhiều ký ức đau thương vẫn còn ám ảnh và hàng năm cứ đến tháng 8 dù muốn dù không lại được gợi lên bằng những sự kiện hay cảnh huống phức tạp
Phát ngôn viên Hồng Lỗi bộ ngoại giao Trung Quốc tuyên bố: “Chúng tôi kêu gọi phía Nhật Bản coi trọng lời cam kết cầu mong và suy ngẫm về lịch sử xâm lược của họ, cư xử thận trọng trong những vấn đề sở quan và bằng hành động cụ thể tạo được sự tin tưởng. Dân Nhật xếp hàng vào đền Yasukuni. Chiếc Izumo (DDH-183) được gọi là khu trục hạm nhưng lớn hơn rất nhiều so với các khu trục hạm thường nhật và thật ra là một tàu xung kích mang trực thăng, có lượng dãn nước tối đa 29,000 tấn, chiều dài 248 mét, rộng 39 mét, trường bay phẳng chở được 14 trực thăng với 5 trực thang có thể bay lên hay đáp xuống cùng lúc.
Nhật Bản đã nhiều lần chính thức lên tiếng tạ lỗi các nước về những hành động trong chiến tranh, tuy nhiên không thỏa mãn nhiều yêu sách đền bù, và không bao giờ có sự lùi bước trong vấn đề ngôi đền Yasukuni được điềm nhiên coi là thiêng liêng đối với dân tộc họ.
Thủ tướng Abe là người ủng hộ chủ trương sửa đổi bản hiến pháp hòa bình hậu chiến theo đó điều 9 quy định là quân đội Nhật Bản chỉ có vai trò tự vệ, không được dự vào chiến tranh ở nước ngoài. Còn đối với nhiều dân tộc, từ Trung Quốc đến Triều Tiên và cả Australia, đền Yasukuni là tượng trưng đắng cay về đế quốc xâm lược, của những tội ác chiến tranh mà quân sĩ Nhật đã gây nên trong nửa đầu thế kỷ 20.
Nhưng khi được các phóng viên hỏi rằng bây chừ ông có ý định làm việc ấy không, Thủ tướng Abe đáp: “Kể từ khi vấn đề này mang tính cách chính trị và ngoại giao, tôi chẳng thể nói nữa”.
Nhiều lần những năm trước đây, mỗi khi có một giới chức cao cấp chính phủ Nhật Bản đến viếng thăm ngôi đền, đều đưa tới những sự phản đối và rối rắm ngoại giao với Trung Quốc, Nam Hàn và Bắc Hàn. Trong khi đó, 4 dân biểu Nam Hàn qua Nhật Bản, định đến đền Yasukuni nhưng bị cảnh sát ngăn chặn vì sợ gặp rắc rối và họ đã tỏ sự phản đối tại một góc đường cách xa mấy dãy phố.
Họ cho rằng đền Yasukuni thờ cả những tù đọng chiến tranh như Hideki Tojo, thủ tướng thời chiến tranh bị tòa án quốc tế kết án tử hình và hành quyết năm 1948.
Thế hệ những lính đem sức mạnh của Nhật áp đặt quyền lực trên một đế quốc rộng lớn trong khu vực Châu Á – thanh bình Dương, trong đó hàng triệu quân sĩ đã hy sinh vì đích bành trướng ấy, phần nhiều cũng không còn tồn tại đến nay nữa.
Nhân dân và nhiều chính trị gia vào dịp kỷ niệm sự chấm dứt của một thời đoạn huy hoàng đối với họ, vẫn hàng năm đến viếng ngôi đền này. Đền Yasukuni thành lập năm 1869 để thờ 3,588 võ sĩ áp với các lãnh chúa chết trong cuộc chiến tranh với quân đội của Thiên Hoàng Minh Trị.
Ngôi đền tử sĩ Yasukuni ở Tokyo, xoành xoạch là trung tâm gây ra tranh luận. Diễn tiến lịch sử qua ¼ thế kỷ sau đó đã chuyển hóa từ một đế quốc quân phiệt thành một quốc gia dân chủ và cường quốc kinh tế trên thế giới xóa bỏ hoàn toàn những hình ảnh đổ nát hoang tàn của chiến tranh. Hoàng gia Nhật ít khi đến viếng thăm đền và thái tử Akihito chỉ đến đây một lần duy nhất năm 1975 trước khi lên ngôi năm 1989.
Mang theo lễ vật mua với tiền riêng của ông. Tuy thế, hai bộ trưởng trong nội các Nhật cùng hàng chục nghị sĩ quốc hội đã đến viếng đền
# Của quần chúng những quốc gia Á châu nạn nhân và cộng đồng quốc tế”. # Đến lễ so với nhiều đền Thần Đạo (Shinto) khác.
Và ngay thức thì thứ trưởng bộ ngoại giao Trung Quốc Liu Zhenmin triệu vời đại sứ Nhật Bản ở Bắc Kinh Masato Kitera tới để nhận lời cự. Với dân Nhật đây là nơi tôn kính thờ phụng 2.
Ngày 6 tháng 8, Nhật Bản vừa đưa vào sử dụng chiến hạm lớn nhất được đóng kể từ Thế Chiến II. Cựu bộ đội mặc quân phục và mang vũ khí thời chiến tranh đế quốc xâm lược, tại đền tử sĩ Yasukuni ở Tokyo, trong ngày lễ kỷ niệm Nhật Bản quy hàng kết thúc Thế Chiến II.
Gần ¾ thế kỷ sau chiến tranh, Nhật Bản đang là cường quốc kinh tế đứng hàng thứ ba trên thế giới và giữ vai trò quốc tế quan yếu đồng thời cũng dần dần bình phục sức mạnh quân sự nhưng với hy vọng chỉ nhắm đích bảo vệ hòa bình không còn mang ý đồ bành trướng như ở cuối thiên kỷ trước.
Thủ tướng Abe hôm thứ Năm đặt vòng hoa tại nghĩa địa quốc gia, nơi táng 352,000 nạn nhân chiến tranh vô danh.
V (Tổng hợp). Thủ tướng Shinzo Abe mới đây có nói rằng ông lấy làm tiếc là trước đây ở nhiệm kỳ trước nhất chỉ trong một năm, 2006-2007, ông đã không đến viếng đền Yasukuni vào ngày lễ kỷ niệm.
Một phần do những tranh chấp chủ quyền các hải đảo giữa Nhật với Trung Quốc, Nga, Nam Hàn, thiên hướng dân tộc đang có ưu thế trong sinh hoạt chính trị Nhật Bản. Những thăm dò dư luận cho biết phần đông dân Nhật đồng tình việc các nhà lãnh đạo đến viếng đền Yasukuni, mặc dù đây chưa hẳn là ngôi đền có đông đảo quần chúng.
Hai tuần lễ sau, quân đội Đồng Minh bắt đầu việc chiếm đóng trên đất Nhật và ngày 2 tháng 9 bộ trưởng ngoại giao Nhật Bản Mamoru Shigemitsu lên chiến hạm USS Missouri ngoài khơi Tokyo chính thức ký văn bản hàng. P. Tại Seoul, các phụ nữ từng bị bắt làm nô lệ dục tình phục vụ trong các lầu xanh của quân đội Nhật khi Triều Tiên là thuộc địa của Nhật từ đầu thế kỷ 19, cùng một số người ủng hộ hôm thứ Năm biểu tình trước tòa đại sứ Nhật đòi được sự xin lỗi và bồi hoàn.
Thủ tướng Abe quyết định không đến viếng đền Yasukuni và cử một phụ tá tới. Ông cũng tới đứng nghiêng mình rất lâu ở buổi lễ tưởng vọng tổ chức trong vận động trường có mái che Nippon Budokan, có sự hiện diện của Nhật hoàng Akihito và hoàng hậu Michiko. 5 triệu tử sĩ chiến tranh, những người bằng ý thức ái quốc đã một thời xây dựng nên niềm hãnh diện của đế quốc Nhật Bản oai hùng trên thế giới.
